Ayıplı Hizmet Nedir?
Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.
Ayrıca; Hizmet sağlayıcısı tarafından bildirilen, internet portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri taşımayan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren hizmetler ayıplıdır.
Ayıplı Hizmetten Kim Sorumludur?
Hizmet sağlayıcısı, hizmeti sözleşmeye uygun olarak ifa etmekle yükümlüdür. Hizmeti sözleşmeye uygun olarak ifa etmeyen sağlayıcı işbu ayıptan sorumludur.
Ancak Hizmet Sağlayıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın içeriğinin hizmet sözleşmesinin kurulduğu tarihte düzeltilmiş olduğunu veya hizmet sözleşmesinin kurulması kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içermediğini ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz. Yani sağlayıcı, hizmetin ayıplı olarak tüketiciye sunulmasında bir kusurunun olmadığını ispat etmesi halinde işbu kusurdan sorumlu tutulamaz.
Tüketicinin ayıplı hizmete ilişkin seçimlik hakları nelerdir? Hangi hallerde hangi seçimlik haklar kullanılabilir?
Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici;
- Hizmetin yeniden görülmesi
- Hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımı
- Ayıp oranında bedelden indirim
- Sözleşmeden dönme
Seçimlik haklarından birisini kullanabilmektedir. Sağlayıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin sağlayıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici bu hakları kullanamaz. Orantısızlığın tayininde hizmetin ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır
Ayıplı Hizmet Sebebiyle Tüketici Tarafından Seçimlik Hakların Kullanılması Halinde Masraflardan Kim Sorumlu olur? Tüketici başkaca bir tazminat talebinde bulunabilir mi?
Tüketicinin ayıplı hizmet sebebiyle, seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar hizmet sağlayıcı tarafından karşılanır. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
Tüketicinin ayıplı hizmetten doğan seçimlik haklarından birini kullanması durumunda bu talebi ne kadar sürede yerine getirmelidir?
Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden indirim yapılan tutar derhâl tüketiciye iade edilir.
Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin seçildiği hâllerde, hizmetin niteliği ve tüketicinin bu hizmetten yararlanma amacı dikkate alındığında, makul sayılabilecek bir süre içinde ve tüketici için ciddi sorunlar doğurmayacak şekilde bu talep sağlayıcı tarafından yerine getirilir. Her hâlükârda bu süre talebin sağlayıcıya yöneltilmesinden itibaren otuz iş gününü geçemez. Aksi takdirde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
Ayıplı hizmette zamanaşımı süresi ne kadardır?
Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı hizmetten sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, hizmetin ifası tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir.
Ancak belirtmek gerekir ki; Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
Ayıplı Hizmete İlişkin Yargıtay Kararı Örnekleri
- Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 2014/8435 E. 2014/17631 K. Sayılı 4.6.2014 Tarihli Kararında Aracını Serviste Tamir Ettiren Tüketicinin Aracının Sonrasında 12 Kez Arızalanmış olmasını Ayıplı Hizmet Olarak Kabul Etmiştir.
“Davacı, davalıdan satın aldığı aracın sele kapılması sonucu davalı tarafından tamir edildiğini, aracın bu kez 12 defa arıza yaptığını, aracın ayıplı olduğunu, devamlı arızalar verdiğini ileri sürerek aracın yeni bir araçla değişimi talebi ile eldeki davayı açmıştır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık 4822 sayılı Kanunla değişik 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun 4/A maddesinde tanımlanan ayıplı hizmet sunulduğu iddiasından kaynaklanmakta olup, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)’un 4. maddesinde “Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan veya satıcı tarafından vaat edilen veya standardında tespit edilen nitelik ve/veya niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mal veya hizmetler, ayıplı mal veya ayıplı hizmet olarak kabul edilir.” denilmekte, devam eden fıkralarda ise buna ilişkin biçimsel koşullar sayılmaktadır.
Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 16.maddesinde “Servis istasyonlarının ayrı bir tüzelkişiliği olsa dahi imalatçı-üretici ve /veya ithalatçılar,satış sonrası hizmetlerin sağlanmasından ve yürütülmesinden servis istasyonları ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 15.maddesinde “imalatçı-üretici ve /veya ithalatçılar,garanti belgesi ile sattıkları malların bakım onarım ve kullanımına ilişkin satış sonrası servis hizmetlerini yeterli olarak vermek ve bunun için gerekli tedbirleri almak zorundadır.” Düzenlemeleri mevcuttur. Somut uyuşmazlıkta davacının sele kapılan aracının davalı tarafça tamir edilmesine rağmen 12 kez arıza yaptığı dosyadaki servis iş emirleri ile sabit olduğundan , davalının ayıplı hizmet verdiği sabittir. Hal böyle olunca 4822 sayılı yasa ile değişik 4077 sayılı TKHK’nun 4. maddesi gereğince ayıplı hizmet karşısında tüketici, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi, ayıp oranında indirimi ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptir.
Tüketici, bu seçimlik haklarından birini kullanabilecektir. Mahkemece davacının bu konudaki talepleri değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, red kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, hükmün bu nedenle bozulması gerekirken, sehven onandığı anlaşılmış olmakla, davacının karar düzeltme talebinin kabulüne ve Dairemizin onama kararının kaldırılarak, kararın yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmelidir.”
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2012/153 E. 2012/598 K. Sayılı 19.09.2012 Tarihli Kararında “Akaryakıt istasyonunda, tüketicinin aracına motorin yerine benzin koyulmuş olmasını ayıplı hizmet olarak adlandırmış olup, akaryakıt sağlayıcısı ve isim hakkı bulunan şirket ile bayisi olan akaryakıt istasyonu sahibi şirketi müteselsil sorumlu kabul etmiştir.
Sağlayıcının, tüketicinin tercih ettiği seçimlik hakkı uygulamaması ya da seçimlik hakkın gereği gibi yerine getirilmemesi halinde oluşacak uyuşmazlıklarda tüketicinin başvuracağı yollar nelerdir?
Tüketicinin, ayıplı hizmetin ifasından itibaren yukarıda belirtilen şartlar ve zamanaşımı sürelerine uygun olarak seçimlik haklardan birisinin uygulanması için sağlayıcıya başvurması ancak satıcının kanuna ve yönetmeliklere bir aykırılık teşkil etmemesine rağmen seçimlik hakkı uygulamaktan kaçınması ya da gereği gibi uygulamaması durumlarında ortaya çıkacak uyuşmazlıklarda tüketicinin işbu uyuşmazlığı yargıya taşıma hakkı bulunmaktadır.
Yaşanan uyuşmazlık bedelininher yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen bedelin altında olması halinde tüketicinin, Tüketici Hakem Heyetine başvurması gerekirken; bedelin üzerinde olması halinde tüketicinin Tüketici Hakem Heyetine başvurması mümkün değildir. Bu hallerde tüketicinin Tüketici Mahkemesinde dava açması ve dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecine başvurması gerekmektedir.
Uyuşmazlık Bedeli 2025 yılı için 149.000 Türk Lirası olarak belirlenmiş olup;
- 149.000 (yüz kırk dokuz bin) Türk Lirası altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe veya İl Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru yapılması zorunludur.
- 149.000 (yüz kırk dokuz bin) Türk Lirası ve üzerindeki uyuşmazlıkların karara bağlanması amacıyla tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Bu halde dava yoluna gidilmesi gerekmektedir.
- Ayıplı Hizmet ve Seçimlik Hakların tespiti ile uygulanması ilişkin süreçte; somut olayda ayıplı hizmet için hangi seçimlik hakkın uygulanabileceği, somut olaya ilişkin hangi seçimlik hakkın tercih edilmesinin tüketicinin lehine olacağı, ayıplı hizmet ve seçimlik hakların uygulanması süreçlerinde yaşanacak uyuşmazlıklarda hangi yargı yoluna gidilmesi gerektiği, uyuşmazlık halinde Tüketici Hakem Heyetine Başvuru ya da Tüketici Mahkemelerinde yürütülecek dava süreçleri ve bu süreçlerin takibi gibi konular özel bir uzmanlık isteyen hukuki konulardandır. Hak kayıplarına uğramamak ve sürecinizi en doğru şekilde yürütebilmek adına davalarınızın takibinde bir avukattan destek almanızı tavsiye ederiz.
Önver Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.
Av. Aleyna ÖNVER